De voorbije jaren werden we al vroeg in het seizoen verwend met mooi lenteweer. Terrasjesweer in maart zat er dit jaar echter niet in. Maar ondanks dat, heeft de Belgische foodservicemarkt een relatief sterk eerste kwartaal achter de rug. Gemiddeld gingen 46,8% van de Belgen ‘gisteren’ iets consumeren buitenshuis. Dat is een mooie groei tegenover het gemiddelde van 41,8% tijdens in het eerste kwartaal van 2022.
Wanneer naar de marktevolutie van de foodservicemarkt wordt gekeken over de kwartalen heen, dan valt op dat kwartaal 1 steevast wat zwakker presteert dan het kwartaal voordien (Q4 van het jaar ervoor). Dit jaar is dat ook het geval, waardoor bevestigd wordt dat de seizoensinvloeden weer de bovenhand krijgen en we stilaan het zware coronajuk van onze schouders hebben gegooid. Het marktherstel blijft doorzetten. En dat is zonder meer indrukwekkend in tijden van economische tegenwind. De herstelprestatie blijkt vooral uit de vergelijking van kwartalen over de jaren heen. Uit de cijfers van de Foodservice Barometer blijkt dat – op enkele subkanalen na – de gemiddelde bezoekerspenetratie tijdens het eerste kwartaal van dit jaar significant hoger ligt dan in hetzelfde kwartaal van vorig jaar. Dat is trouwens een Europese tendens. Bijna alle Europese markten laten een constant stevig herstel zien met consumenten die opnieuw bereid zijn volop buitenshuis te besteden.
Koopkracht
Dat consumenten in vrijwel alle Europese landen opnieuw geld uitgeven en – ondanks inflatie en stijgende prijzen – buitenshuis blijven consumeren, is zonder meer opvallend. Maar er zijn opvallende verschillen tussen landen. Zo is het herstel in de buitenshuisconsumptie vandaag zwakker in Nederland dan in België. Veel heeft te maken met automatische loonindexering die Belgische consumenten al vrij snel extra bescherming heeft gegeven tegen de dreigende koopkrachtdaling. Het fenomeen is mogelijk slechts tijdelijk, maar door het ontbreken van die mechanismen in Nederland, zijn consumenten daar vandaag nog iets voorzichtiger in hun uitgaven. Ook in hun uitgaven aan eten en drinken buitenshuis.
Jongeren
Dat de Belgische foodservicemarkt positief blijft doorontwikkelen is vooral het gevolg van een hoge mate van koop- en consumptiebereidheid bij jongeren. Deze doelgroep consumeert veel meer in foodservice uit functionele overwegingen (gemak, tijdswinst, ontbrekende skills om zelf te bereiden, …). Vooral bij de instromende generaties (Gen Z en millennials) is voelbaar dat economische motieven om uitgaven te beperken daar zwakker tegenover staan. Het resulteert dan ook vooral in een groeiende populariteit van nieuwe foodservicekanalen en vooral ook van retailkanalen met een sterker doorontwikkeld foodservice-aanbod.
Uitblijvende lente
Spelbreker in het voorjaar van 2023 is het sombere weer. Dat heeft vooral een invloed gehad op de marktprestaties tijdens de maand maart. Maart was vorig jaar uitzonderlijk mooi, met hoge temperaturen en weinig neerslag, wat maakt dat vooral de drankenomzet beduidend beter was dan dit jaar. Terrasomzet is er in maart van dit jaar niet geweest, wat vooral in het nadeel heeft gespeeld van cafés en brasseries die daar vooral hun vroege seizoensomzet mee kunnen opkrikken. Anderzijds heeft somber dan weer een positief effect op kanalen die het net daarvan moeten hebben. Koffiebars bijvoorbeeld konden ervan profiteren en hebben een hele succesvolle jaarstart gekend.
Hotels opnieuw op koers
De logiessector laat in totaliteit nog geen ijzersterk eerste kwartaal zien. Daar zit vooral de tegenvallende prestatie van de kleinschalige gastenverblijven (B&B’s) voor iets tussen. Ook die missen het mooie voorjaarsweer om hetzelfde niveau van vorig jaar te kunnen halen. Wanneer specifiek naar de hotelmarkt wordt gekeken, dan valt op dat de forse terugval in bezoeken van vorig najaar is gestopt en dat de bezettingsgraad opnieuw in stijgende lijn zit. Doemscenario’s dat vooral het zakelijke toerisme niet meer terug zou komen naar de grote steden als Brussel, Gent en Antwerpen blijkt voorbarig te zijn geweest. Vooral voor de Brusselse hotelmarkt is dat eindelijk weer een verademing, waar de situatie erg problematisch begon te worden. Brussel is bijzonder afhankelijk van de zakelijke reiziger.
Herstel cateringmarkt blijft doorzetten
Kantooromgevingen waar medewerkers nog maar enkele dagen per week aanwezig zouden zijn en hogescholen en universiteiten waar onderwijs vooral nog virtueel zou plaatsvinden. Dat was het doembeeld en een nachtmerrie voor de facilitaire cateringmarkt. Maar dat beeld moet worden bijgesteld. De realiteit leert vandaag dat het belang van persoonlijk contact toch onderschat werd en er weer vaker naar school of het werk wordt gekomen. Het resultaat toont zich in de prestatiecijfers van de cateringmarkt. Die herstelde zich in het eerste kwartaal van dit jaar opnieuw sterk met een gemiddelde bezoekerspenetratie van 6,6%. Vorig jaar in dezelfde periode lag dat percentage nog maar op amper 4,5%, wat dus een significante verbetering betreft. Binnen de cateringmarkt is vooral het herstel van eten en drinken in het onderwijs opvallend.
Conveniencemarkt groeit slechts matig tijdens eerste kwartaal
Binnen de kwartaalevolutie van de hele Belgische foodservicemarkt valt de prestatie van het conveniencekanaal op in negatieve zin. Het laat een betere bezoekerspenetratie zien tegenover dezelfde periode van vorig jaar, maar die groei is met ongeveer 1% ronduit te laag. Vooral van het quickservicekanaal werd meer verwacht. Bezoeken aan frituren gingen in het eerste kwartaal van dit jaar zelfs licht achteruit in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Ook foodservice bij detailhandelszaken presteerde zwak.
Delivery opnieuw groeiend
De subkanalen in het conveniencekanaal die nog relatief goed overeind bleven, hadden dat vooral te danken aan de sterke prestatie van delivery. Het belang van online ordering en home delivery lijkt opnieuw te evolueren in de richting van de gouden coronatijden. In het eerste kwartaal oversteeg de gemiddelde bezoekerspenetratie opnieuw de grens van 6%. Vooral fastfood blijkt erg goed te profiteren van deze tendens. De fastfoodketens stuwen vandaag de deliveryomzet vanuit foodservice in België. Valt nog af te wachten of de deliverymarkt dit succes kan op lange termijn kan blijven borgen.
Leden van het FSA kennisnetwerk kunnen het bijhorende rapport downloaden in de kennisbank op deze website.
