Koffie als luxeproduct: high-end koffie-experiences in opkomst

Stel je een koffiezaak voor. Niet zomaar een plek waar je snel een cappuccino haalt, maar een ruimte die aanvoelt als een mix tussen een smaaklaboratorium, een designstudio en een mini-wellnesscentrum. Waar mensen niet alleen koffie drinken, maar proeven, kiezen, ontdekken en zelfs fotograferen. De moderne koffiebar is al lang niet meer wat hij tien jaar geleden was. In een uitgebreid gesprek met Thomas Wyngaard – een gepassioneerde gids binnen de Brusselse koffiescène – ontvouwt zich een wereld van trends, innovaties en veranderend consumentengedrag.

Maar voor we dieper duiken in de wereld van het drankje zelf, moeten we het eerst hebben over de veranderde mindset van de koffiedrinker. Die is vandaag bewuster, nieuwsgieriger en visueler ingesteld dan ooit tevoren. “Gasten willen weten waar hun koffie vandaan komt, wie het gebrand heeft, en hoe het gezet is.” Transparantie, duurzaamheid en smaakverhaal worden steeds belangrijker.

Daarnaast speelt ook esthetiek een grote rol. Social media – vooral Instagram en TikTok – maken van koffie een lifestyleproduct. Drankjes worden niet alleen besteld om te drinken, maar ook om te delen. Koffiebars spelen hierop in met opvallende presentaties, kleurrijke latte art en originele servieskeuzes.

Thomas merkt ook dat de koffiedrinker zich laat inspireren door reizen. “Wat je in New York of Kopenhagen ziet, duikt vaak een jaar later op in Brussel.” Koffie is een internationale taal geworden, met lokale accenten. En dat maakt het zo boeiend.

De stille revolutie van decaf

Lange tijd was decaf koffie de saaie keuze, iets voor mensen met gezondheidsproblemen of zwangere vrouwen. De smaak? Vaak vlak, muf of vlakweg teleurstellend. Maar daar komt verandering in. “Voor het eerst zie ik koffiebars investeren in een aparte molen voor decaf”, vertelt Thomas enthousiast. “Dat is een serieuze investering. Een molen kost veel geld, en toch kiezen steeds meer bars ervoor.” Die beslissing is geen toeval. Decaf wordt steeds vaker gezien als volwaardige smaakdrager. Branderijen brengen nu decaf op de markt die even zorgvuldig is samengesteld als gewone specialty coffee. Bij The Hoxton bijvoorbeeld staat een aparte decaf-molen achter de bar. Dat maakt het mogelijk om klassieke espresso’s, maar ook cocktails zoals de Italiaanse shakerato, te maken zonder cafeïne – maar mét karakter. Steeds meer koffiezaken ontdekken dat er een publiek bestaat dat smaak wil zónder het effect van cafeïne. En die groep groeit.

Coldbrew: de zomer die nooit eindigt

Het was tijdens een hete zomerdag in New York dat Thomas voor het eerst echt begreep wat cold brew kon betekenen. “De zomer is daar geen komkommertijd voor koffiezaken,” vertelt hij. “Cold brew maakt van warme dagen een kans.” Cold brew wordt gemaakt door koffie lang te laten trekken in koud water. Daardoor krijg je een zachte, zoete en vaak fruitige smaak. Geen bitterheid, geen zuur – gewoon puur en verfrissend. “Wat ik mooi vind aan cold brew,” zegt Thomas, “is dat je er eindeloos mee kunt variëren.” Denk aan cold brew tonic, waarbij koffie wordt gemengd met bruisend water en een vleugje citrus. Of een cold brew met mandarijn-siroop en een takje rozemarijn. In Brussel experimenteert restaurant Night Shop bijvoorbeeld met cold brew tonic en mandarijn-shrub. Het resultaat? Een verrassende mocktail die perfect past bij een lichte lunch of zomerse brunch.

Nitro: koffie die je ook voelt

In een kleine koffiebar in Brussel werd Thomas eens een glas aangereikt. De koffie borrelde zachtjes, er hing een crèmig schuimlaagje bovenop. “Proef maar,” zei de barista. Het was zijn eerste echte nitro cold brew. En het was liefde op het eerste gezicht. Nitro wordt gemaakt door stikstof aan cold brew toe te voegen. Daardoor ontstaat een fluweelzachte textuur en een romige schuimkraag, net zoals bij een stoutbier. Het is een feest voor de zintuigen. “Het is wat je wilt op een warme dag,” zegt Thomas. “Verfrissend, intens, en ook nog eens prachtig om te zien.” Bars zoals Backboy en MOK werken intussen met nitro op tap. En niet alleen voor koffie: ook cascara (infusie van koffiebessen), kokosdrankjes en zelfs espresso martini’s worden zo geserveerd.

Matcha verovert harten en menukaarten

Waar matcha vroeger een nicheproduct was voor theefans, is het nu een onmisbare speler in de moderne koffiebar. Thomas vertelt hoe hij steeds vaker mensen ziet die bewust voor een matcha latte kiezen, vaak met haver- of pistachemelk.Matcha spreekt een publiek aan dat op zoek is naar iets gezonds, iets nieuws – maar ook iets Instagram-waardigs.

Vooral jonge stedelingen met een wellnessfocus zijn gevoelig voor deze drankjes. Ze willen koffie die méér doet dan alleen oppeppen. Ze willen ‘functional coffee’.

De variaties zijn eindeloos: met aardbeienpuree, bruiswater, of zelfs gemixt met kokosroom. Nieuwe merken en bars die zich exclusief richten op matcha schieten als paddenstoelen uit de grond. Maar er is ook een keerzijde: de wereldwijde vraag stijgt sneller dan de productie aankan. “Matcha is schaars,” zegt Thomas. “Slechts vijf procent van de Japanse theeproductie is matcha.”

Chai nog niet mainstream

Wat met matcha wél lukt, lijkt met chai nog niet helemaal te lukken. “Chai heeft een herfstachtig imago,” zegt Thomas. “Veel mensen zien het als een cozy drankje voor koude dagen.” Toch heeft chai potentieel: het is kruidig, complex, en kan net zoals matcha creatief worden gepresenteerd – warm of koud, met of zonder melk, pittig of mild. Maar daarvoor is nog werk aan de winkel.

Tussen hype en holistische lifestyle

Ashwagandha, ginseng, collageen, maca… Deze woorden duiken steeds vaker op op menukaarten. Ze worden toegevoegd aan koffiedrankjes om het lichaam te helpen ontspannen, energie te geven of de huid te verbeteren. “Ik zie het vooral als een niche,” zegt Thomas. “Maar het heeft potentieel.”

Vooral jonge stedelingen met een wellnessfocus zijn gevoelig voor deze drankjes. Ze willen koffie die méér doet dan alleen oppeppen. Ze willen ‘functional coffee’: drankjes die bijdragen aan een gezondere levensstijl.

Koffie in blik en de comeback van chicorei

Steeds meer start-ups brengen ready-to-drink koffies op de markt. In blik, met adaptogenen, suikervrij, en soms zelfs zonder koffie. Chicorei was vroeger een koffievervanger in oorlogstijd, maar maakt nu een comeback – als duurzaam, lokaal en verrassend alternatief. “Maar,” voegt hij toe, “het is geen koffie. Het smaakt totaal anders. Je moet het niet zien als vervanging, maar als aanvulling.”

Cloudy drinks: als koffie kunst wordt

Cloudy drinks zijn drankjes waarbij schuim, siropen en vloeistoffen in lagen op elkaar blijven liggen. Denk aan een matcha latte met lavendelschuim of een iced espresso met een ‘cloud’ van opgeklopte melk. “Het zijn dranken die je eerst bekijkt, dan pas drinkt,” glimlacht Thomas. Deze creaties zijn een hit op sociale media en helpen koffiebars zich te onderscheiden. Ze trekken jongeren aan, maar ook mensen die gewoon eens iets nieuws willen proberen.

Filterkoffie herontdekt

“Filterkoffie heeft een slechte reputatie,” zegt Thomas. “Veel mensen denken aan slappe koffie van vroeger. Maar dat beeld klopt niet.” In bars zoals Andy in Antwerpen wordt filter gepresenteerd als dé manier om koffie écht te leren kennen. Filterkoffie brengt de smaken van de koffieboon tot leven: van citrus tot chocolade, van bloemig tot notig. En het is eenvoudiger en goedkoper dan espresso. “Het is koffie in zijn puurste vorm,” besluit Thomas.

Technologie in dienst van beleving

Waar technologie vroeger enkel diende om sneller te werken, wordt het nu ingezet om beter te werken. Slimme weegschalen, automatische tampers, consistente extracties: het helpt barista’s om met minder stress meer kwaliteit te leveren. “Zo komt er ruimte voor wat echt telt: gastvrijheid,” legt Thomas uit. Bars zoals BAR en BUSH combineren technologie met intensieve training. Medewerkers worden opgeleid om niet alleen koffie te maken, maar ook het verhaal erachter te vertellen.

Wat neem je mee na een gesprek met Thomas? Dat koffiebars niet zomaar meegaan in trends, maar zelf de toekomst mee vormgeven. Of het nu gaat om de herwaardering van filter, de opkomst van matcha of de magische wereld van cold brew – het draait steeds om beleving, smaak, en de wil om gasten iets bijzonders te bieden.

“Je kunt niet zomaar een  trend op de kaart zetten en verwachten dat het verkoopt. Je moet het actief laden en je mensen opleiden. Dan pas wordt koffie écht beleven.” – THOMAS WYNGAARD