De zomervakantie wordt afgesloten met uitzonderlijke omzetcijfers voor de Belgische horecasector. Dat blijkt uit de Foodservice Barometer van Foodservice Alliance dat al sinds 2008 de consumptie van eten en drinken buitenshuis monitort. De afgelopen 3 maanden werd 4,4 miljard euro uitgegeven in de horeca. Dat is zelfs nog 400 miljoen euro meer dan in dezelfde periode van 2019 en dus een absoluut record.
“Dat de markt zo snel herstelt na twee dramatische coronajaren, is hoogst uitzonderlijk. Zeker in tijden waarin het consumentenvertrouwen zo laag ligt en de stijgende kosten voor gezinnen de uitgaven aan uitstapjes zou kunnen fnuiken. Maar niet dus. Belgen hebben afgelopen zomer het leven gevierd. Vooral jongeren gaven meer uit aan eten en drinken buitenshuis.” Zegt Gert Laurijssen, directeur van Foodservice Alliance.
Terrassen profiteren van prachtige zomer
Dat de eerste zomer zonder coronabeperkingen er ook één is geworden met uitzonderlijk droog en stabiel terrasjesweer, gaf de brede horecasector een boost. Al vanaf het voorjaar waren de weersomstandigheden voor de horeca uiterst gunstig. De maand maart telde al uitzonderlijk meer neerslagvrije dagen en ook tijdens vrijwel alle verlengde weekends en vakantieweken was er volop zonneschijn. Dat trok consumenten al vroeger dan normaal naar buiten en heeft in sterke mate bijgedragen aan een sneller marktherstel van de horeca.
Zomerbars en events bereikten top van hun populariteit
Maar de toenemende besteding aan eten en drinken was niet in alle subkanalen van de horecamarkt even sterk. De sterkste groei komt van relatief nieuwe spelers zoals van de zomerbars. Dat fenomeen van ‘tijdelijke pop-up horecalocaties’ is nog maar een zevental jaar geleden voor het eerst zichtbaar geworden. Maar intussen heeft vrijwel iedere stad en ieder dorp er één. Deze zomer bereikten de zomerbars het absolute hoogtepunt van hun populariteit. Samen waren ze goed voor zo’n 13 miljoen bezoeken en een omzet van meer dan 100 miljoen euro. Nauw daarmee verbonden zijn de festivals en events. Ook die deden het deze zomer uitzonderlijk goed. Daar werd maar liefst de helft (+53%) meer uitgegeven dan in 2019.
Traditionele horeca groeit vooral door prijsstijgingen
De toenemende populariteit van festivals en zomerbars heeft ook een schaduwkant. Vooral dan voor de traditionele horecazaken. Daar lijken ze de verdere groei van cafés en restaurants vooral tijdens de zomermaanden af te remmen. Cafés en restaurants konden opnieuw hun bezoekersaantallen van 2019 halen, maar lieten hun kassa-inkomsten vooral stijgen door de menuprijzen aan te passen. De gemiddelde besteding steeg in cafés daardoor met +9%, in restaurants met +7%. Opvallend is dat menuprijzen overal stegen, maar minder sterk in horecazaken aan de kust. In veel kustgemeenten is door de toevloed aan tijdelijke strandbars het evenwicht tussen vraag en aanbod verstoord geraakt, waardoor vooral de traditionele ‘kustdijkhoreca’ haar prijsstijgingen heeft moeten temperen.
Ondanks laag consumentenvertrouwen
“Dat de consumptie in de horeca de afgelopen periode is toegenomen, terwijl het consumentenvertrouwen laag ligt, verdient extra aandacht” zegt Gert Laurijssen. De mate waarin men geld uitgeeft in de horeca volgt in een normale situatie bijna altijd één op één de stemming van de Belgische consument. Is het vertrouwen van de Belg in de economie laag, dan wordt dit traditioneel gevolgd door een dalende besteding in de horeca. Alleen blijkt het dalende consumentenvertrouwen nu vooral sterk beïnvloed te worden door de inflatie. Het standaard koopkrachtbeeld wat daarmee ontstaat, is gebaseerd op de gemiddelde inflatie en houdt dus deze keer minder rekening met de grote verschillen tussen consumentengroepen met verschillende inkomensniveau’s. Economen spreken over ‘inflatie-ongelijkheid’. Niet iedereen voelt de crisis dus vandaag al even sterk. “Dat zien we vandaag ook heel erg terug in onderzoek wat we binnen de horeca voeren” zegt Laurijssen. “Er is nog steeds een grote groep met een bovengemiddeld inkomen die bereid is om veel geld uit te geven in de horeca. Het is de groep die wat minder vatbaar is voor economische tegenwind en hun bestedingspatroon minder laat afhangen van het economische sentiment. Die groep is van oudsher cruciaal voor de hele foodservicemarkt en zal dat ook de komende tijd. Daarnaast zien we ook bij jongeren dat ze bereid zijn een groter deel van hun beschikbaar budget te besteden in de horeca. Ook dit is een opsteker voor de sector, hoewel dit minder garanties zal bieden voor de toekomst van de sector. Jongeren zijn veel minder stabiel als het gaat om hun bestedingspatroon en laten zich veel meer leiden door sentiment.”
Verdere afname koopkracht in het najaar
Als het economisch wat minder begint te gaan, dan voelt de horeca dat het eerst in het bovenste (luxere) segment van de markt, met de wat duurdere cafés, hotels en zeker ook restaurants. Dat verklaart ook de groter wordende druk op het traditionele horecakanaal, waar tijdens de afgelopen zomer het aantal bezoekers niet meer zo fors toenam. De wat eenvoudigere, laagdrempelige zaken voelen die effecten pas veel later. Die gaan bij economische tegenwind zelfs meteen profiteren. Het fenomeen werd al in 2008 (tijdens de financiële crisis) door Foodservice Alliance geduid als ‘downtrading’. In tijden van crisis geven mensen hun geld ‘een treedje lager’ uit in de horeca. Zomerbars die daarvan nu profiteren, zijn een tekenend voorbeeld. Zeker wanneer de weersomstandigheden meezitten zoals dit jaar. Treedt na een tijd herstel in van het consumentenvertrouwen en de economie, dan is een omgekeerd fenomeen zichtbaar. De luxere horecasegmenten profiteren dan weer als eerste van de heropleving. De wat gewonere zaken herstellen dan pas wat later.
Twijfel en somberheid voor de komende periode
De sterke prestaties van de horeca tijdens de afgelopen zomermaanden zorgt vandaag nog voor een zeker optimisme in de sector. Naar verwachting zullen de globale jaarcijfers van de horeca van 2022 die van 2019 vlot overtreffen. Foodservice Alliance maakte prognoses die wijzen op een jaarherstel van de Belgische horeca van +8% in omzet en +4% in aantal bezoekers tegenover 2019. Of dat optimisme bij ondernemers overeind blijft, zal afhangen van het najaar. De blijvende stijging van de energieprijzen treft ook steeds meer de bestedingscapaciteit van de middenklasse. Ondernemers lijken daardoor toch steeds wat somberder naar de toekomst te kijken. De combinatie van de inflatie, de druk op hun winstmarges en de blijvende personeelstekorten doen de stemming verslechteren. Bovendien moeten we rekening houden met een economische tendens die al sinds begin 2018 is ingezet. Al lang voordat er sprake was van corona of een oorlog in Oekraïne, was het consumentenvertrouwen in België al in een zekere, tanende trend. Als we economische mechanismes uit het verleden blijven volgen, heeft het er in elk geval alle schijn van dat de consument wat bedachtzamer gaat zijn als het aankomt op geld besteden in de horeca. De uitgaven in horeca horen nu eenmaal bij de extraatjes waar makkelijk op te besparen valt. Steevast blijkt in tijden van crisis dat horeca en goede doelen de eerste posten zijn waarop de consument bespaart. Al is dat veelal maar tijdelijk. Als de huidige onzekerheid op vele fronten aanhoudt, is het niet ondenkbaar dat de horecabestedingen in heel Europa voor langere tijd wat zullen gaan temperen. Vooral het traditionele horecakanaal zal daar dan als eerste de hinder van gaan ondervinden.
Downloads
0 Comments